Temperature Gauge

ترمومتر یا گیج دما چیست؟

ترمومتر (Thermometer) یا همان دماسنج آنالوگ یکی دیگر از ابزارهای سنجش مشخصات و ویژگی‌های محیطی است که برای اندازه گیری دمای محیط و یا درجه حرارت یک سیستم خاص از آن استفاده می‌شود. این ابزارها قالب‌های متفاوتی دارند و به شکل‌های مختلفی می‌توانند درجه حرارت را اندازه گیری کنند. کاربرد گیج دما با ترانسمیتر دما تفاوت دارد. ساده‌ترین نوع دماسنج‌ ها را می‌توان همان دماسنج‌های جیوه‌ای معرفی کرد که معیار اندازه گیری آنها، تغییر حجم جیوه در اثر گرما بود. در واقع دانشمندان برای حالت طبیعی اجسام و مواد مختلف در دمای معمولی حجم خاصی در نظر گرفته‌اند که با توجه به تغییر حجم کم در برابر تغییر دما، می‌توانند دمای محیط یا درجه حرارت هر جسمی را گزارش کند. این به عنوان اصول اولیه استفاده شده در ترمومترهای آنالوگ و دماسنج‌ها به کار گرفته شد که نسل‌های بعدی با شیوه‌های متفاوت‌تری ساخته شدند. ما در شرکت ابزار سنجش به فروش تجهیزات ابزار دقیق مانند گیج دما آنالوگ و سوئیچ فشار می پردازیم.

گیج دما آنالوگ (Analog Thermometer):

از گیج دما آنالوگ (Analog Gauge) که به آن ترمومتر آنالوگ و یا دماسنج عقربه ای نیز می گویند در پتروشیمی ها بیشتر استفاده می شود. دلیل این امر این است که گیج های آنالوگ برعکس گیج دما دیجیتال از جریان الکتریسیته برای اندازه گیری دما استفاده نمی کند. زیرا جریان برق در شرکت های پتروشیمی ممکن است خطر انفجار بوجود بیاورد.

نحوه عملکرد ترمومتر (Thermometer):

در مورد نحوه عملکرد گیج دما یا ترمومتر (Thermometer) کار ما سخت‌ تر است و باید تنوع در مدل‌های مختلف آنها را در نظر بگیریم. در حقیقت ساز و کاری که دماسنج جیوه‌ای برای تشخیص تغییرات حرارت دارد با ساز و کار آن در ترمومتر های لیزری و ترمومترهای دیجیتالی متفاوت است. ساده‌ترین نوع دماسنج‌ها، دماسنج‌های جیوه‌ای و الکلی هستند که در آنها ساز و کار مشابهی وجود دارد و اساس کار آنها بر مبنای تغییر حجم ماده درون دماسنج است. اما ترمومتر دیجیتالی از یک سیستم مبدل حرارت به جریان الکتریسیته بهره می‌برد. در این دماسنج‌ها یک ماده نیمه رسانا قرار داده شده که در اثر تغییر دما مقاومت آن تغییر می‌کند که این تغییر مقاومت باعث تغییر جریان عبوری می‌شود. با استفاده از قانون اهم و سایر روابط ریاضی مربوط به آنها، اعدادی توسط بخش دیجیتالی آنها گزارش می‌شود که به عنوان دمای محیط است. برای اندازه گیری دما از ابزارهای بسیاری استفاده می شود که از پرکاربردترین آنها می توان به تمپرچر ترانسمیتر و تمپرچر سوئیچ اشاره کرد.

دماسنج های پرشده (Filled Thermometer):

سیستم دمایی پرشده به گونه ای طراحی می شود که نمایش یا ثبت دما با یک فاصله از نقطه اندازه گیری انجام می شود. سیستم دمایی پرشده اساساً گیج فشاری است که توسط یک لوله با سطح مقطع کوچک به حبابی که به عنوان سنسور دما عمل می کند متصل می شود. کل سیستم توسط یک گاز یا مایع محبوس شده تحت فشار و مناسب پر می شود. با تغییر دما، فشار ناشی از سیال محبوس نیز تغییر می کند و توسط لوله بردون (Bourdon tube) نمایش داده می شود.

ترمومترهای پرشده را براساس مواد پرکننده به پنج کلاس اصلی تقسیم شده اند:

کلاس I: دماسنج پرشده با مایع (Liquid Filled Thermometer)
منظور مایع غیر فلزی است و شامل جیوه نمی شود.
کلاس II: دماسنج با سیستم فشار بخار (Vapour-Pressure Thermometer)
کلاس III: دماسنج پر شده با گاز (Gas Filled Thermometer)
کلاس IV: دماسنج پر شده با جیوه (Mercurry-Filled Thermometer)
این کلاس توسط سازندگان آمریکایی استفاده می شود ولی سایر سازندگان از کلاس 5 استفاده می کنند.
کلاس V: دماسنج پر شده با جیوه (Mercurry-Filled Thermometer)

دماسنج های بی متال (Bimetal Thermometer):

عملکرد دماسنج بی متال بر اساس افزایش یا کاهش طول یک فلز با توجه به تغییرات دما میباشد. از مزایای این نوع دماسنج ها قیمت پائین، نیاز به نگهداری کم و پایداری عملکرد بالا و طولانی مدت است. از این نوع دماسنج میتوان در محدوده دمایی (-۷۰ ~ +۶۰۰ °C) استفاده نمود.

مقیاس های اندازه گیری دما عبارت اند از:

فارنهایت Fahrenheit
سلسیوس celsius (سانتیگراد)
مطلق kelvin (کلوین)

کاربرد ترمومترها:

بطور کلی ترمومتر دستگاهی برای اندازه گیری دما است و به همین دلیل تنها برای این هدف استفاده می‌شود. البته تغییر در مدل‌ها و شیوه‌های اندازه گیری حرارت باعث می‌شود که ما با مدل‌های مختلفی از این دستگاه‌ها همچنین تغییر در کاربرد آنها مواجه باشیم. با این تفاسیر، کاربردهای ترمومتر شامل موارد زیر می‌شود:

استفاده در پروژه‌های پزشکی برای اندازه گیری دمای بدن و تب
استفاده در پروژه‌های آزمایشگاهی برای اندازه گیری دمای محیط و دمای محل انجام واکنش
استفاده در پروژه‌های صنعتی با دمای بسیار زیاد به کمک ترموکوپل‌ها
اندازه گیری دما از مسافت‌های دور با کمک دماسنج‌های لیزری
استفاده در لوازم و تجهیزات خانگی مانند مایکروفر و تجهیزات آشپزی
استفاده در کارخانه ها و پتروشیمی ها (گیج دما آنالوگ در پتروشیمی ها بیشتر استفاده می گردد)

ترمومتر ها و دماسنج‌ های آنالوگ و عقربه ای به همان اندازه‌ای که ساده و معمولی به نظر می‌رسند، می‌توانند ابزارهایی مهم و تعیین کننده در صنعت و فرآیندهای سربسته باشند. بالا رفتن بدون محدودیت دما در کارخانه‌ها و به طور ویژه در پالایشگاه‌ها می‌تواند فاجعه بیافریند. بنابراین انتخاب و خرید ترمومتر آنالوگ مناسب برای هر پروژه از حساسیت بالایی برخوردار است و به مانند انتخاب یک دماسنج معمولی نیست. اگر به فکر خرید گیج دما آنالوگ هستید، حتماً مطالب ما را دنبال کنید و برای مشاوره بیشتر با کارشناسان ما در تماس باشید.